KEÇMİŞİNİ İTİRƏN QIZCIĞAZ

Bilirsiz,hər hansı bir bədii əsər nə vaxt oxunaqlı olar? Oxucu oxuduğu əsərdə öz həyatından,yaşadıqlarından bir cümlə tapanda,bax, o an ona elə gəlir ki,haqlı olaraq oxuduğu əsər orjinaldı və ona sərf etdiyi vaxta heyfsillənməz.Mən tam əminəm ki,"Buqələmun" romanı məhz belə əsərdi.Hər bir oxucu onun içindən öz həyatına uyğun bir cümlə də olsa tapacaq.Yəni,bu romanda yazılan bir cümlə,elə bil mənim həyatımı yazıb deməyə sövq edər insanı.

Mən də tapdım öz süjet xəttimi oradan.İcazənizlə bölüşüm sizinlə.

Atası Nigarın keçmişini,uşaqlığını bi sarısaç gözələ qurban verir.Ermənilər o vaxt Kəlbəcərə od vuranda mənim də keçmişim orda yandı.Bir fotoşəkll belə yoxdu.Bəli,hər kəsin öz əhvalatı var,hekayəsi var və onlar müqayisə edilməz.Lakin hislər,yaşanan acılar müqayisə edilə bilər.

"Buqələmun"da yazıçı insanların ürəyinə enməyi bacarıb.Bəzi yazarlar yaratdıqları obraza robot kimi yanaşarlar,səhvsiz,amma müəllif Şahin obrazını yaradərkən ona qarşı ürəyində böyük sevgi bəsləyib.Sanki,oxucularına"Şahini qınamayın" deyə xitab edər.

Əsərin süjet xətti,orada toxunulan mövzular,xüsusilə kitabın üz qabığı məni və ətrafımdakı ziyalı xanımları heyran etdi.Hər kəs əsərin finalını çox bəyəndi,amma sözün düzü mən bu finalla razı deyiləm.Finalı sanki Ofeliya özü yazıb.Yəni Ofeliyanın romantikliyi bu sonluğu yaradıb.Şahinkimilər heç vaxt geri dönməzlər,onlarda vicdan yoxdur.

Roman mənə mənəvi zövq verməklə yanaşı tənbehdə etdi.Ofeliya maddi nəyi varsa itirir,əvəzində insanlığını,Allahın tapır.Şahin isə həm mənəviyyatını,həm də canını itirir.Boşanma adi bir haldı,nə olar ki,hər kəs boşana bilər.Amma bir ailənin faciəsi odur ki,atası övladının gələcəyini bazarda satar.Bax,bu əhvalat kifayətdir ki,bu roman oxunaqlı olsun.

Ümumilikdə yazıçı bu günümüz üçün aktual olan bir çox mətləblərə toxunubmu yazıçı?Bu ədəbi tənqidçilərin işidir.Əvvəldə qeyd etdiyim kimi biz adi oxucular ürəyimizə enməyi bacaran hər bir əsəri sevə-sevə oxuyar və nəticəmizi çıxararıq.

Uğurlar sizə Ülviyyə Tahir!

Allah sizi buqələmun kimi insanlardan qorusun!

P.S. Yeri gəlmişkən buqələmun heyvan adıdır.Heyvanların süuru isə yoxdur,amma hərəsinin özünəməxsus spesifik xüsusiyyətləri var,insanın isə şüuruolduğundan bütün xüsusiyyətlər onda cəm olub.Ona görə də insan yaradılmışların ən təhlükəlisidir...

GDU Psixologiya fakultəsi tələbəsi Fazilə Məmmədova 

EVDƏN QAÇAN ƏHMƏD

Mən bədii əsər anlamı ilə 9-cu sinifdə C.Cabbarlının əsərləri ilə tanış olarkən rastlaşdım. İkinci addım

H.Cavid oldu. Daha sonra heç nə olmadı.Sovet dövründə yazılmış nəsr əsərlərini oxuyub zövq ala  bilmədim.Günahı atıb Sovet hökumətinin boynuna ,başladım dünya ədəbiyyatı oxumağa. Ta bu günə kimi. Ülviyyə Tahiri bir yazar kimi kəşf edənə kimi.Hə müəllif yazır,həm də ruhları sirkələyəcək qədər güclü yazır.Bu yazımla bu yazılar  haqqında fikirlərimi bölüşəcəm.Ola bilsin bu fikirlər bir az dağınıq bir az səliqəsiz olsun amma bu məni yazmaq fikrini daşındıra bilmədi. Ülviyyə Tahir fəlsəfi hekayələr yazır. Həyatın içindən fəlsəfi yazılar yazır.

Məsələn "Şeytanın missiyası". Onsuzda pisliklərlə dolu olan bu dünyada hər kəsin missiyası var,onda niyə də şeytanın əməlklərinin də adı olmasın.Müəllif bu adı ona hekayəsində verib.

"Üzü Cəhənnəmə"romanı!İstər keçmiş ,istərsədə indiki zamanda olsun millətimizin başı daim bəlada olub.Yəni üzümüz daim cəhənnəm istiqamətində olub.Bu boyda həngamənin içində Əsgər və dostları üzlərini cənnətə çevirməyi bacarırlar.Onlar bu dünyadakı cənnəti müharibə adlı cəhənnəmdən üstün tutmamışdılar.R.Babalı yazısında bu əsərin sonunu şərh edəndə qəhrəmanların aqibətinin bilinməməsiindən şikayətlənmişdi. Qardaşım, o vaxt bütün xalqın aqibəti məlum deyildi...

Əslində romanın sonu tam məntiqə uyğun bir sonluq idi.

Eyni sözləri "Girov"povesti haqqında da demək olar.Kimsə bu gənclərə deməlidir ki,əl çəkin bu ağ ölümdən."Girov"povestində başqa diqqət çəkən məsələ isə ermənin topunun dağıda bilmədiyi ,lakin kimlərinsə bir işarəsi ilə dağıdılması mümkün olan ocaqlar var.Bu povestdə müəllif sosial  mesaj verir.İndiki əhmədlər qapını çırpıb gedəndə aqibəti belə olur.Ağlınız 60-ci illərdəki əhmədlərə getməsin.Diqqətli olun,balalarınız köpək balıqlarına yem olmasın.

                Bir sözlə Ülviyyə Tahirin əsərlərini oxuyanda müəllifin azərbaycanlı olduğuna  inanmaq çətin oldu.Yeri gəlmişkən C.Məmmədquluzadə də azərbaycanlıdır.Əsərləri sanki bu gün üçün yazılıb.Əsrin sonlarında Ülviyyə Tahiri oxuyub eyni bu sözləri deyənlər çox olacaq. bu əsərlər bu gün üçün yazılıb 100  il öncə...

          GDU Psixologiya fakultəsinin ikinci kurs tələbəsi Fazilə  Məmmədova